Beton Nedir: Bileşenleri ve Katkı Maddeleri 2024
Beton; su , çimento, agregadan ve katkı maddelerin oluşan bir yapı malzemesidir. Beton, hayatımızda birçok alanda ( inşaatın birçok aşamasında, fabrikalarda, barajlarda, limanlar vb ) kullanılmaktadır. Bu makalemizde; beton nedir, beton özellikleri nedir ve betonun bileşenleri nelerdir konularından bahsedeceğiz.
Beton Tanımı Nedir ( Ne Demek )?
Beton; su, çimento ve agregadan( kum, çakıl, taş) ve gerektiğinde kimyasal katkı maddelerinin homojen bir şekilde karıştırılmasıyla elde edilir. Çimento, bağlamak ve sertleştirme için kullanılır. Su, kimyasal ortamı hazırlayarak gereken tepkimelerin oluşmasını sağlar. Agrega ise hacim kazandırmak için kullanılıyor. Kimyasal maddeler ise betonu ihtiyaca göre özelleştirmek için kullanılır.
Beton Bileşenleri Nelerdir?
Beton, genellikle su çimento ve agregadan oluşur, bazen ihtiyaca göre kimyasal maddeler eklenebilir.
Su
Su, diğer beton malzemeleriyle etkileşime girerek akışkan, şekil alabilen bir yapı oluşturur. Birim betonda %15 oranda su bulunmaktadır.
Çimento
Çimento, betonun mukavemet ve sertlik kazanması sağlayan temel bileşendir. Su ile birleşerek hidratasyon tepkimesine girer, %10 miktarda birim betonda bulunur.
Agrega
Agrega ince veya kalın çakıl, taş olarak betonda hacmi arttırıp mukavemeti arttırmak için kullanılmaktadır. %75 oranda birim betonda bulunur.
Beton Katkı Maddeleri Nelerdir ve Ne İçin Kullanılır ?
Beton katkı maddeleri, betonun şantiyede kullanılmasını daha kolay getirmek ve belirli özelliğini iyileştirmek veya optimize etmek için %5’i geçmeyecek şekilde kullanılmaktadır. TS EN 934-2’ye göre kimyasal katkı tipleri tanımı: “Taze veya sertleşmiş betonun bazı özelliklerini değiştirmek üzere, karışıma işlemi esnasında betona, çimento kütlesine oranla az miktarlarda ilâve edilen malzeme” olarak tanımlanır. Beton katkı maddeleri aşağıda özetlenmiştir.
Su Azaltıcı / Akışkanlaştırıcı Kimyasal Katkılar (TS EN 934-2, Ç2): Su miktarının azalmasını sağlayan veya su miktarı değişmeden çökmeyi/yayılmayı artıran veya her ikisini sağlayan kimyasal maddedir.
Yüksek Oranda Su Azaltıcı / Süper Akışkanlaştırıcı Kimyasal Katkılar (TS EN 934-2, Ç3.1/Ç3.2): Su miktarının yüksek oranda azalmasını sağlayan veya su miktarını değişmeden çökmeyi/yayılmayı yüksek oranda arttıran veya her ikisini sağlayan kimyasal maddedir.
Su Tutucu Kimyasal Katkılar (TS EN 934-2, Ç4): Terlemeyi azaltarak su kaybını düşüren kimyasal katkıdır.
Hava Sürükleyici Kimyasal Katkılar (TS EN 934-2, Ç5): Karıştırma sırasında kalıcı olan hava kabarcığı sürükleyen kimyasal katkı.
Priz Hızlandırıcı Kimyasal Katkılar (TS EN 934-2, Ç6): Karışımın plastik halden katı hale geçmeye (prizin) başlama süresini kısaltan kimyasal katkılardır.
Sertleşmeyi Hızlandırıcı Kimyasal Katkılar (TS EN 934-2, Ç7): Betonun erken dayanım kazanma hızını artıran kimyasal katkılardır.
Priz Geciktirici Kimyasal Katkılar (TS EN 934-2, Ç8): Plastik hâlden katı hâle geçiş süresini uzatan kimyasal katkılardır.
Su Geçirimsizlik Kimyasal Katkıları (TS EN 934-2, Ç9): Sertleşmiş betonun su emmesini azaltan kimyasal katkı.
Priz Geciktirici / Su Azaltıcı / Akışkanlaştırıcı Kimyasal Katkı (TS EN 934-2, Ç10): Su azaltıcı / akışkanlaştırıcı katkıyı oluşturan kimyasal katkı.
Priz Geciktirici / Yüksek Oranda Su Azaltıcı / Süper Akışkanlaştırıcı Kimyasal Katkılar (TS EN 934-2, Ç11.1/Ç11.2): Yüksek oranda su azaltıcı / süper akışkanlaştırıcı oluşturan kimyasal katkı.
Viskozite İyileştirici Kimyasal Katkılar (TS EN 934-2, Ç13): Betonun kohezyonunu iyileştirmek amacı ile ayrışmayı azaltmak için kullanılan kimyasal katkılardır.
Beton Nasıl Üretilir?
Beton üretimi için öncelikle belirli standartlarda su, agrega ve çimento hazır olarak bulunur ve aşağıdaki işlemler sırayla yapılır.
– Malzemeler belirli oranda karışıma katılacağı için oransal hazırlanma yapılır. Bu oran ( %75, %15, %10) şeklindedir. Beton karışım oranları bu miktarları belirlemektedir.
– Malzemeler homojen hale gelinceye kadar karıştırılır.
– Karıştırılan beton artık kullanıma hazırdır ve kalıplara dökülebilir.
Beton Özellikleri Nelerdir?
Beton özellikleri hem fiziksel hem de kimyasal özellikleri vardır. Beton özellikleri aşağıda verilmiştir.
- Beton sınıfı proje uygun olmalıdır.
- Betonun kıvamı, ayrışma ve sıkışma özellikleri standartta uygun olmalıdır.
- Taze beton sıcaklığı standarda uygun olmalıdır
- Agrega büyüklü standartta uygun olmalıdır.
- Aşınmaya dayanıklı olmalıdır.
- Geçirimsiz olmalıdır.
- Yüksek ısıya dayanmalıdır.
Beton Çeşitleri Nelerdir?
Beton çeşitleri, birim ağırlık , farklı kullanım amacına, basınç dayanıma göre farklılık göstermektedir. Beton türleri ile ilgili özet bilgi aşağıda verilmiştir.
Birim ağırlığına göre; hafif beton, normal beton, ağır beton.
Basınç dayanıma göre; Normal dayanımlı beton, yüksek dayanımlı beton.
Üretim yerine göre beton; şantiye betonu, hazır beton, prefabrik beton.
Uygulama yerine göre beton; temel beton, şap beton, duvar beton, saha betonu vb.
Betonun Kullanım Alanları
Beton, hemen hemen bütün yapı projelerinde kullanılmaktadır. Gerek taşıyıcı düzenleyici gerekse ana iskeleti oluşturmaktadır. Betonun kullanım alanları aşağıda özetlenmiştir.
- Altyapı projelerinde
- Sanayi yapılarında
- Su yapılarında
- Enerji yapılarında
- Ulaşım yapılarında
Beton Tarihçesi
Beton bundan 12.000 bin yıl önce farklı formlarda harç malzemesi olarak Göbeklitepe’de kullanılmıştır. Yine benzer mantıkla, bağlayıcı madde kullanılarak beton türevi bir ürün oluşturularak en eski yapılarda kullanıldığını rahatça görebiliyoruz. Kitaplarda milattan sonra 27 yılında bahsedildi. Milattan 500 yıl sonra Ayasofya gibi tarihi bir yapı da yine beton kullanıldığını görebiliyoruz. Günümüzdeki betonun gelişmesini Almanların 1903 yılında, hazır betonun taşıma konusundaki patenti ile ileri noktaya taşındı.
Sonuç
Beton; su, çimento, agrega ve katkı maddelerinden oluşan önemli bir yapı malzemesidir. İnşaatın birçok aşamasında, fabrikalarda, barajlarda ve limanlarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu makalede betonun tanımı, özellikleri ve bileşenleri ele aldık. Daha fazla bilgi için bize ulaşabilirsiniz.
One Comment